قرآن:
آموزش قرآن برای کودکان سه سال تا پیش از دبستان که هنوز به سن تکلیف نرسیده اند، درواقع تا حدودی همان آموزش آداب معاشرت و رفتار صحیح است. آداب معاشرت از تعالیم مذهبی سرچشمه می گیرد ، چرا که تمامی مذاهب به پیروان خود توصیه کرده اند که با دیگران رفتار خوب و مناسب داشته باشند.
ما در کنار آموزشهای دینی در حد سن و سال و درک و فهم کودکان، آنها را تا حدودی از طریق شعر، آواز و بازی با زبان عربی و داستانهای قرانی و پیامبران اسلام آشنا می کنیم.
از آنجا که قران و کتابهای مذهبی، وسیله هدایت انسانها از ظلمت به سمت نور است، یکی از اهداف اساسی و مهم آموزش قران به کودکان تربیت و انسان سازی، شناخت خوبی ها و بدی ها و ارایه الگوی مناسب به آنهاست.
در عین حال کودکان با کلام خداوند انس و الفت پیدا کرده و علاقه ، شناخت و درک و فهم از مضامین قران کریم در آنها ایجاد خواهد شد…
زبان انگلیسی:
پژوهشکده اختر همیشه و به خصوص در سه سال گذشته ، قبل از هر چیز تلاش خود را کرده که کودکان نخست زبان ملی و مادری خود را بخوبی بیاموزند و بعد از تقویت و تسلط در زبان فارسی ، سپس به آنها زبان انگلیسی را بیاموزیم… بهترین سن برای علاقمند کردن کودکانمان به زبان انگلیسی و نهادینه کردن آن در وجودشان همین سنین است… آنها با داشتن یک آموزگار خوب و کارآمد به خوبی می توانند در حد سن و سال خود بفهمند و یاد بگیرند و برای همیشه ملکه ذهن خود کنند. مثل هر آموزش دیگری، پایه های آموزش زبان انگلیسی نیز در کودکی گذاشته شده و اگر از همین سنین با آن آشنا شوند.
سفالگری:
پرورش حس لامسه، هماهنگی چشم و دست، افزایش هوش فضایی و بهبود توانایی تجسم سه بعدی در کودک، تقویت ماهیچه ها و عضلات ریز و درشت، بهبود مهارتهای حرکتی و آموختن مفاهیم مختلفی همچون شکل، اندازه، حجم و جنس و همینطور سفتی ، سختی و خشکی یا نرمی و رطوبت ، تعدادی از فواید و مزایای سفالگری، کار با گل رس و خمیر مجسمه سازی است. سفالگرى و خاك رس، خاصيت آرامبخشى و شفادهندگى فوق العاده قوى دارد كه به همين دليل در اكثر كشورهاى دنيا امروزه حتى براى بزرگسالان مورد استفاده قرار ميگيرد… خاك رس و نرمش گل سفالگرى در دست، تمركز را بالا ميبرد، خلاقيت را تحريك كرده و احساس را زنده و رام ميكند… ما اين تحقيق را بر روى كودكان پژوهشكده خودمان انجام داده و به اين نتيجه رسيديم كه كودكان موقع بازى و دست ورزى با خاك رس و گل سفال، بى نهايت آرام و غرق در كار و هنر و خلاقيت خود ميشوند، كه اين اتفاق موقع بازى با خميرهاى رنگارنگ و جذاب گل چينى رخ نمى دهد! حتى كودكان مضطرب، كودكانى كه كمبود تمركز يا تا حدودى بيش فعالى دارند هم در هنگام سفالگرى كاملا مجذوب اين عنصر طبيعى شده، از آرامش خاصى برخوردارند و به مدت طولانى روى گل سفال و كار تمركز كرده، اضطراب يا ساير مسائل آن ها تسكين پيدا مى كند… بنابراين خمير گل چينى را بخاطر جذابيت رنگهاش كنار گذاشته و به گل سفال جهت تقويت مهارت هاى حركتى، بالابردن خلاقيت و آرامش كودكان پناه ببريد.
روح پاك و لطيف كودكان نيازى به گول زدن با هيچ نوع رنگ و لعاب مصنوعى ندارد و سريعا جذب عناصر ساده، دست نخورده و بكر طبيعى ميشود…
نقاشی (هنر و خلاقیت):
هنر باعث سفر انسان به درون خود شده ، به ذهن آرامش می بخشد و سلول های مغزی از هیاهو و نگرانی دور می شوند.
در هنردرمانی کودکان با یکدیگر هیچگونه رقابتی ندارند و فقط و فقط با ایمنی احساسی و آرامش با ابزار مختلف هنری به شکل طبیعی و عمیق افکار و احساسات خود را به نمایش می گذارند.
هدف از هنردرمانی تربیت نقاش نیست بلکه ارائه فرصتهایی به کودک است تا از طریق رنگ ها و ابزار آزادانه در تخیلات خود سفر کرده و شناخت و ادراک و شهود خود را همانگونه که هست عرضه و فرافکنی کند…
در اینجا نقاشی کودک یک اثر هنری نیست بلکه فقط وسیله ای برای بیان درونیات او است. کودک از طریق نقاشی برای بزرگسالان و برای دنیا پیام می فرستد و نقاشی او وسیله ای برای بیان خویش، فرار از آزارهای احتمالی یا ترس ها و به تصویر کشیدن احساسات درونی است که قادر به بیان کردنشان از طریق زبان نیست…
مهارتهای تفکر:
اگر خوب دقت کنید، در اطراف خود به خوبی و به وفور، بزرگسالانی را می بینید و پیدا می کنید که ترجیح می دهند هر کاری انجام دهند به غیر از تفکر…
البته منطور ما تفکر هدفمند و نتیجه بخش است. اینگونه افراد معمولا همیشه ذهنشان درگیر است و مدام می گویند که فکرشان مشعول بوده و خیلی فکر می کنند! اما همین که قرار باشد این افکار را دسته بندی کرده و نظم داده و هدفمند کنند، خسته شده و ناتوان میگردد. چرا؟
چرا این همه درگیری ذهنی و فکر و خیال ، به نتیجه نمی رسدوهر زمان قرار است که کار فکری انجام دهیم عاجز و ناتوان می گردیم؟ بزرگترین و مهمارین دلیلش این است که کسی تا به حال به ما مهارت های فکر کردن، درست فک کردن و اصولی و هدفمند اندیشیدن را آموزش نداده است و این بزرگترین ضعف سیستم آموزشی ماست که باید دگرگون شود. ما موظفیم که به عنوان والدین و مربیان و معلمان، ابتدا فکر خود را ارام کرده، دسته بندی و منطم کنیم و سپس به کودکان، لین مهارت را انتقال دهیم. در مبحث مهارت های تفکر لازم نیست برای یک کودک چهار ساله، پنج ساله و شش ساله حرف زد. لازم نیست از تفکر و فکر کردن گفت! اصلا… اصلا نیازی به حرف زدن و راهکار دادن نیست.
فقط باید آرام و کنجکاوانه کودکان را تشویق کرد تا نسبت به مسائل کنجکاو شده، سؤالات خود را مطرح کرده و به دنبال جواب ها باشند. در این صورت برداشتهای شخصی آنها از موضوعات مختلف گسترش یافته و به نتایج درستتری از موضوعات مختلف میرسند.
تجزیه و تحلیل شخصی از مسائل به ماندن اطلاعات در مغز و فرآیند تصفیه اطلاعات هر فرد بسیار کمک میکند. برای مثال، داستانگویی در به خاطرسپاری حقایق بسیار مفید است. داستانها با ایجاد کدهای ذهنی، بازیابی و فراخوانی اطلاعات را ساده می کنند. الگوی حفظ کردن اطلاعات در مغز با داستانها تقویت میشود. ما در رویکرد پروژه و پزوهش از کودکان می خواهیم که خود فکر و تحقیق کنند و پاسخ را پیدا کنند. آن ها متوجه این موضوع می شوند که اولا باید در موضوعات دقیق شوند و دوما برای پیدا کردن پاسخ باید فکر کرد… به این شکل آن ها در حد سن و فهم و درک خود متوجه فکر کردن می شوند، سپس دنبال راهکار رفته و به جستجوگران، محققان و پژوهشگرانی دائمی تبدیل می شوند.
علوم:
منظور از آموزش علوم در مهدکودک، به هیچ وجه، آن چیزی که در دبستان و دبیرستان آموزش داده می شود نیست!
علوم یعنی مشاهده گری …
علوم یعنی دقت در محیط اطراف و رخدادها و تغییرات پیرامون
علوم یعنی شناخت طبیعت
علوم یعنی عناصر طبیعت
علوم یعنی شناخت خود، شناخت بدن، اعضای بدن و کارکرد آنها،
نحوه مراقبت از اعضای بدن
علوم یعنی نطافت و خودمراقبتی
علوم یعنی غذاهای مفید و غیرمفید
علوم یعنی کشف رابطه بین علت و معلول
علوم یعنی حواس پنجگانه
کودکان از طریق حواس پنجگانه خود در حال کشف و شناخت جهان می باشند و ما موظفیم که حواس پنجگانه آن ها را ابتدا به کودکان معرفی کرده و شناسانده و بعد از اینکه ان ها متوجه این موهبت و این دروازه شناخت و اگاهی شدند ، سپس از راه های مختلف و با فعالیت های گونان ان ها را تقویت کنیم. علوم کودکان بسیارپیچیده، گستره و جذاب می باشد. علوم نیاز به هیچ ابزار و شرایط خاصی نداشته و فقط باید محیط و وسایل را برای انجام ازمایش، مشاهده گری و شناخت اماده کرد. بسیاری از اتفاقاتی که در طول روز و در جهان هستی رخ می دهد برای ما بزرگسالان عادی و تکراری شده اما برای کودکان دنیایی از شناخت و کشف و مشاهده است. فقط کافیست توجه آن ها را به این اتفاقات جلب کنیم.
در طول روز، اتفاقات بسیاری می افتد که مربی و یا والدین می توانند با جلب توجه کودک خود به مشاهده آن اتفاق و توضیح درباره علت و معلول، همان رویداد به ظاهر ساده و تکراری برای ما بزرگترها را، تبدیل به یک مشاهده گری و شناخت جذاب و بزرگ و محیط کلاس یا منزل را تبدیل به یک آزمایشگاه دائمی کنند…
ریاضی:
در نظر داشته باشید که مفهوم آموزش ریاضی در دوران مهدکودک فقط اعداد و جمع کردن و شمارش نیست بلکه ریاضی یعنی زندگی، ریاضی یعنی حل مسئله و مهارت تصمیم گیری…
در هر مرکز آمدزشی کودکان و هر مهدکودکی، از همان سنین نوپا، به کودکان مفاهیمی همچون:
بالا، پائین
بلند، کوتاه
بزرگ، کوچک
زیر، رو
درون، بیرون
جلو، عقب
آهسته، سریع
چپ، راست
و غیره ، از طریق انواع بازی های مختلف و در فعالیت های روزانه آموزش داده می شود.
این یعنی ریاضی…
ما در پژوهشکده اختر از طریق انواع فعالیت های حسی و حرکتی تلفیق می کنیم تا کودکان در حین شادی کردن و بازی، در حین انجام فعالیت های روزمره، این مفاهیم را نیز اموخته و برایشان نهادینه گررد.
همچنین ان ها را با چالش های معمولی و در حد سن و درک و فهم و توان آن ها مواجه کرده تا با تفکر، مهارت حل مسئله را نیز پیدا کنند.با حل کردن مسایل ساده، کودکان یک محاسبه را انجام داده اند و این نیز در مهدهای کودک جزو آموزش های ریاضی محسوب می گردد که برای آینده کودک، برای تقویت هوش و حافظه و برای دقت و تمرکز، ارتباطات و ابتکار و خلاقیت آن ها نیز بسیار مفید می باشد. انجام محاسبات رياضى يكى از بالاترين عملكردهاى مغز است و كودكان بايد اين مهارت را (رياضى) در پايين ترين سن ممكن بياموزند… براى يادگيرى رياضى مجموعه عواملى دست به دست هم مى دهند تا كودك بتواند مفاهيم رياضى را به خوبى ياد بگيرد.
كودك زمانى از رياضى لذت مى برد كه مثل بازى برايش خوشايند باشد. رياضى، براى كودك ، حل مسئله بوده و براى آينده او، قدرت روبه رو شدن با چالش هاى زندگى است…
هوش:
تیزهوش بودن یا نبودن کودکان را به هیچ عنوان نمی توان از روی درس های مدرسه و آموزش های مهدکودک متوجه شد. هر کودک در یک یا چند زمینه خاص هوش و استعداد زیادی دارد و این هوش و استعداد ، هرگز در درس های مدرسه و لابه لای صفحات کتاب ها یافت نمی شود.
از آنجا که مغز کودکان و هوش و توانمندی های ذهنی ان ها نیز همچون جسم ان ها و همچون رفتارها و عادت های اخلاقی و روحی، در سال های نخست زندگی در حال شکل گیری و رشد و تحول می باشد، ما در پژوهشکده اختر با کودکان در طول هفته چندین مرتبه در زمان هایی که مطمئنیم حوصله، تمرکز و انگیزه و کشش دارند،کاربرگ هاو فلش کارت ها و لمنیت های هوش و تقویت ذهن، مغز و حافظه را در جهت رشد ذهنی و مغزی و شکل گیری مهارت های تفکر کار می کنیم. البته مهم ترین نکته این است که مغز و ذهن کودکان نباید در معرض فشار و استرس قرار بگیرد زیرا مغز ما انسان ها در معرض خستگی، اضطراب و فشار روانی، اطلاعات را به بخش واکنشی خود میفرستد و از حرکت جریان سیال اطلاعات به قشر قدامی یا بخش جلویی مغز کند شده یا توقف میشود و این همان ناحیهای از مغز می باشد که حافظه بلندمدت در آن شکل میگیرد. پس ما باید برای آموزش نکات مهم به کودکان حتما این مسئله را در نظر بگیریم و قبل از شروع آموزش، قبل از انجام کاربرگ و فلش کارت و قبل از انتقال نکات مهم، اقداماتی برای جلب تمرکز، کاهش فشار روانی و استرس انجام می دهیم. پخش موسیقی شاد و کودکانه، ورزش های مغزی، بازیهای ساده با توپ و نمایش عروسکی کوتاه … یا لطیفههای خندهدار و صحبت و گفتگوهای کوتاه از میزان هیجان، استرس، اضطراب و بی توجهی آنها کم کرده و فشار و خستگی را نیز رفع می کند.
با از بین رفتن استرس و فشار روانی ظرفیت مغز کودکان برای پذیرش و حفظ اطلاعات افزایش مییابد و حافظه به شکل قابل ملاحظهای تقویت میشود…
با این روش بین سنین ۴ تا ۶ ساله ها، با انجام فلش کارت ها و کاربرگ ها یا بازی ها و فعالیت های مربوط به تقویت هوش و دقت و تیزبینی، خلاقیت،تمرکز و حافظه دیداری، ان ها را برای ورود به عصر سرعت و ارتباطات و دنیای بزرگ مدرسه و درس اماده می کنیم. جوری که کودک اصلا اذیت نشده بلکه در حین لدت و بازی، توانمند و هوشمند می گردد.
آداب اجتماعی:
اگر شما در ۲۰ سالگی و در ۴۰ سالگی با یک چالش کوچک در زندگی مواجه شده اما نتوانید آن چالش معمولی را مدیریت کنید چه اتفاقی می افتد؟
اگر شما در یک مهمانی یا در خیابان، اتفاقی با یک فرد دچار مشکلات شخصیتی رو به رو شوید و او بدون هيچ دلیلی به شما فحش بدهد چه می کنید؟
آیا شما هم برای مقابله به مثل به او فحش داده و حتی با چنین انسان روان پریشی دست به یقه میشوید؟
مسلما در روزگار کنونی، اگر شما هم با او چنین رفتاری را بکنید یعنی تعادل و مدیریت کنترل احساسات خود را ندارید و یا چه بسا شما هم دچار یک اختلال روانی هستید.
البته همه این ها را به عنوان مثال ذکر می کنیم.
می دانیم که انشاالله شما جزو دسته چنین افرادی نیستید و نخواهید بود.
شما وارد یک مهمانی بزرگ با مهمانانی متشخص و میزبانی فرهیخته می شوید. سرتاسر میز پذیرایی پر از انواع و اقسام میوه جات کمیاب و گران قیمت، شیرینی ها و شکلات ها و دسرهای خیره کننده، جذاب و خوشمزه است.
آیا شما بشقاب را برداشته و جلوی همه مهمانان فرهیخته و صاحبخانه، با عجله و با بی مبالاتی، به میز پذیرایی یورش برده و تمام بشقاب خود را پر از انواع خوراکی ها کرده و بدون توجه به نگاه های افراد این مجلس، دو لپی می خورید؟
همه این مثال ها مقدمه ای برای این بود که بگوییم نحوه کنترل احساسات و مدیریت رفتار، آداب شهروندی، آداب معاشرت و درک موقعیت ها و توان تفکر و تفکیک خوب از بد ، جزو مهارت های ضروری هستند که باید در سنین پائین به کودکان از طریق نمایش، بازی و قصه گویی آموزش داده شود.
متاسفانه در دهه های گذشته و در زمان کودکی و نوجوانی نسل های قبل، این مسائل مهم را به کودکان نیاموخته و آن ها را بدون هیچگونه شناخت و مهارتی، در میان زندگی و دنیای بزرگ رها می کردند.
اما خوشبختانه کم کم و با گذشت زمان، روانشناسان، جامعه شناسان و متفکران، کمبودهای مشکلات انسانی و معضلات اجتماعی را ریشه یابی کرده و از سال ۱۹۹۰ سازمان بهداشت جهانی، ۱۰ مهارت ضروری را برای آموزش به کودکان و در کل انسان ها، از کودکستان تا دانشگاه معرفی کرد.
این ۱۰ مهارت برای ارتقا سطح بهداشت روان انسان ها و همچنین بهبود روابط بین فردی ، بسیار مهم و ضروری می باشند.
همچنین سازمان یونسکو و یونیسف نیز اعلام کرده اند که کودکان باید مهارت های اصلی زندگی را در کودکستان و دوران پیش از دبستان بیاموزند.
اگر این موارد در سنین بالاتر به انسان آموزش داده شود، احتمال یادگیری، تغییر عادت ها و تبدیل شدن به بخشی از شخصیت آن فرد، سخت تر و کمتر خواهد شد.
بنابراین بهترین سن برای آموزش مهارت های زندگی که یکی از زیرمجموعه های آن آداب اجتماعی و اتیکت میباشد، دوران کودکی و کودکستان است.
این موارد از سمت سازمان بهداشت جهانی به شرح زیر است؛
مهارت حل مسئله
مهارت خودآگاهی
مهارت همدلی
مهارت مدیریت روابط بین فردی
مهارت ارتباط موثر
مهارت مقابله با استرس
مهارت مدیریت هیجان
مهارت تصمیم گیری
مهارت تفکر خلاق
مهارت تفکر نقادانه
هر کدام از این مهارت ها، زیر مجموعه های بسیاری دارند و از طریق انواع برنامه ها و آموزش های متنوعی می توان به کودکان انتقال داد.
کما اینکه ما در پژوهشکده کودکان اختر برای هر کدام از این موارد، آموزش های خاصی را در نظر گرفته ایم.
اما آداب اجتماعی اولیه، از جمله سلام کردن، درود و بدرود گفتن، خوب و بلند و زیبا صحبت کردن، احترام به بزرگترها، گوش کردن به حرف والدین، جمع کردن اسباب بازی ها ، مدادرنگی ها و مرتب کردن اتاق و وسایل شخصی کودک، چگونگی رفتار در مهمانی، به عنوان مثال یورش نبردن به ظرف شکلات و شیرینی، حرف های نادرست و ناشایست نزدن، احترام به حرف های پدربزرگ و مادربزرگ، استفاده از خط کشی عابر پیاده برای رد شدن از خیابان، هول ندادن و کتک نزدن دوستان و همسالان، مهربانی با دوستان و مراقبت از حیوانات، یا اینکه وقتی وارد یک مغازه اسباب بازی فروشی یا سوپرمارکت می شوند همه چیز را به زور و با گریه درخواست نکنند، همه و همه این ها بخش بسیار کوچکی از مثال های مربوط به آموزش آداب رفتاری هستند که در زیر مجموعه ارتباط موثر، روابط بین فردی و حتی زیر مجموعه مدیریت هیجان قرار می گیرند.
ما در پژوهشکده اختر از طریق آموزش های غيرمستقيم و صحبت و گفتگو، تمامی مباحث مورد نیاز را به فرشته های کوچک خود، آموزش می دهیم تا آن ها را با جعبه ابزارهای روانی قدرتمند ، به سمت جامعه فردا هدایت کنیم.
همچنین از والدین نیز مي خواهيم که اگر جایی و در یک مبحث نیاز به توضیح بیشتر و آموزش می بینند با ما در میان بگذارند تا در پژوهشکده و کلاس به کودکان انتقال داده شده و در وجود آن ها نهادینه شود.
زبان آموزی:
در فاصله کوتاه بین ۲ تا ۵ الی ۶ سالگی کودکان از مرحله ادای کلمه به گفتن جملات درست پیشرفت می کنند و حالات درونی، احساسات، افکار و ایده های خود را با استفاده از زبان و کلمات به اطرافیان خود انتقال می دهند. زبان آموزی کودکان پیش دبستانی شکل گیری و تقویت مهارت های زبانی چهارگانه؛ “گوش دادن همراه با فهمیدن”، “خواندن همراه با فهمیدن”، “سخن گفتن زیبا و صحیح” و “نوشتن ماهرانه و بادقت” است. کودکان نیاز به سخن گفتن و سخن شنیدن و بیان افکار و عقاید را دارند زیرا مهارت های کلامی و شنیداری در سنین کودکی در حال شکل گرفتن می باشند.
هدف از زبان آموزی، گسترش دایره لغات و وازگان کودکان و درک و استفاده از این دامنه در آن ها می باشد.
ما ابتدا برای کودکان فضای خوب و بستر غنی و مناسبی را فراهم می کنیم تا بشنوند و سپس محیطی را فراهم می کنیم تا آنچه از شنیده های خود به خاطر سپرده و اموخته اند را بازگو کرده و مهارت ارتباطی و کلامی در آن ها شکل بگیرد.
با اینگونه فعالیت ها حتی مشکلات کمرویی و عدم اشتیاق به گفتگوی کلامی هم در کودکان به مرور برطرف خواهد شد.
زبانآموزی را میتوان در تلفظ کلمات، استفاده صحیح از کلمه در جمله، داستانگویی، گوش دادن به داستان، تقویت حس شنوایی و… خلاصه کرد. البته باید به این نکته نیز توجه داشت که آموزش باید لذتبخش بوده و باب میل کودک باشد تا بتواند او را جذب کند.
تن صدای مربی، طرز بیان او و نحوه تلفظ کلمات و جذابیت های کلامی برای تاثیرگذاری در کودکان بسیار مهم است.
همچنین از آن جهت که رفتارها و مهارت های زبانی مربی سرمشق و نمونه ای برای کودکان می باشد .خصوصیات کلامی و بیان مربی اغلب از طرف بچه ها مورد تقلید قرار می گیرد . این تقلید و تأثیرپذیری از سمت کودک، به غیر از مربیان در مورد والدین نیز با دقت زیر نطر کودک است! بنابراین والدین و مربیان باید بسیار تا بسیار به این نکات دقت کنند و الگوهای بیانی و کلامی خوبی برای کودکان باشند.
دایره لغات کودکان را افزایش دهند.
کودکان را به زیبا سخن گفتن تشویق کنند و خود نیز شنونده های خوبی برای حرف های کودکان باشند تا کودکان نیز مهارت شنونده فعال بودن را از ان ها بیاموزند. در هر صورت، پدیده زبان در جوامع انسانی به دو صورت گفتاری(صحبت کردن و گوش دادن) و نوشتاری(خواندن و نوشتن) در امر ارتباط و ارسال یا دریافت پیام می باشد. این چهار رکن را مهارت های زبانی گویند.
در تقسیم بندی دیگر دو مهارت صحبت کردن و نوشتن ”مهارت های تولیدی” و گوش دادن و خواندن ”مهارت های ادراکی” یا دریافت زبان می باشد.
ما در پژوهشکده اختر روی این مهارت تاکید بسیاری داریم و به روش های متفاوت روی تقویت و توسعه ان در کودکان کار می کنیم:
✅ گسترش گنجینه ی واژگان کودکان
✅توسعه و تقویت مهارت های گوش دادن
✅تقویت مهارت دست ورزی در کودکان
✅افزایش توانایی کودکان در برقراری ارتباط کلامی معنا دار با دیگران
✅ایجاد مهارت کلی خوانی تعدادی از واژه های ضروری و ابتدایی در خواندن کودکان
✅توسعه و تقویت مهارت های سخن گفتن
✅افزایش و تقویت اعتماد به نفس کودکان
✅آمادگی کودکان برای سوادآموزی در دوره ی ابتدایی
آموزش این مهارت از طریق فعالیت های زیر می باشد :
✅گفت و گفتگوی صمیمانه و طرح سوالات مختلف
✅نمایش عروسکی
✅شعرخوانی
✅داستان پردازی
✅قصه گویی
✅نقطه چین های ساده و پیشرفته
✅تکمیل نقاشی و رنگ آمیزی
کاردستی:
به گفته محققان و کارشناسان حوزه کودک، هنر ، کاردستی، کلاژ و صنایع دستی، یکی از مهمترین راه ها برای رشد جسمی ، ذهنی و اجتماعی کودکان است و برای تقویت و توسعه مهارتهای کودکان بسیار ضروری و عالی میباشد.
به همین دلیل کودکان در پژوهشکده اختر کاردستی، کلاز و پروژه های هنری بسیاری را انجام داده و
این کار گروهی و کلاسی جذاب و خلاق، یکی از فعالیتهای هدفمند فرشتگان ما است.
وقتیکه کودکان از انگشتان خود برای قیچی کردن کاغذ و مقوا ، چسباندن، رنگ آمیزی و در کل استفاده از ابزارها و مواد برای خلق اثر هنری خود استفاده میکنند، ماهیچه های ریز دست و مهارت های حرکتی آنها تقویت شده و بین دوطرف نیمکره مغز و هر دو دست آنها هماهنگی به وجود میاید.
همچنین به مرور میاموزند که از هر دو دست در یک زمان استفاده کنند.
چابکی و سرعت عمل آنها بالا می رود و ارتباط و هماهنگی بین مغز، چشمها و دستها افزایش پیدا میکند و متعاقبا اعتمادبه نفس کودک بالا میرود.
هنر یعنی خلاقیت، کشف و شهود و تجربه، هنر یعنی آموزش… دست کودکان را در هنر باز بگذاریم تا یاد بگیرند که خلق کردن یعنی خالق بودن و این کار ارزشمند و ستودنی است…
قصه گویی:
آلبرت انیشتن میگوید:
اگر فرزندان هوشمند میخواهید برای آنها قصه بخوانید و اگر می خواهید هوشمندتر باشند، برای آنها افسانه تعریف کنید.
داستان و تخیل یک هدیه است و داستان سرایی یکی از راه های توسعه تخیل و خلاقیت کودکان می باشد.
داستان ها به کودکان زبان آموزی و کلمات جدید را میاموزند و در عین حال که دایره لغات و دانسته های کودک را افزایش می دهند ، آن ها را به مکانهایی می برند که هرگز ندیده اند.
از آنجا که کودکان معمولا به آنچه که به آنها بصورت مستقیم و فرمایشی و دستوری گفته شود رو گردان هستند و در مقابل از جنبه های غیرمستقیم آموزش استقبال میکنند و تاثیرپذیری بیشتری دارند، پژوهشکده اختر قصه گویی و نمایش خلاق را با موضوعات خاص و کتابها و داستانهای بسیار دقیق و انتخاب شده برای کودکان در نظر گرفته است.
مهارت های زندگی روزمره (خودمراقبتی):
مهارت های زندگی عاطفی و احساسی (خودمراقبتی های احساسی و روانی):
عزیزان آموزش کودکان فقط معطوف به ریاضی، زبان انگلیسی، موسیقی، نقاشی و غیره نیست!
در سنین تولد تا شش سالگی، پیش از دبستان، این نوع آموزش ها، علوم،ریاضی، زبان، هنر و موسیقی را بگذارید یک طرف و مهارت های زندگی را بچسبید. این آموزش ها را در دوران دبستان و در سنین بالاتر هم می توان آموزش داد و اصلا از درجه اهمیت بالایی برخوردار نیستند. اما بعضی از مهارت ها را باید حتما در همین سنین کودکی آموزش داد. آموزش این مهارت ها به صورت کاملا غیرمستقیم و از طریق بازی، نمایش، قصه گویی و انجام فعالیت های متفاوت است. یکی از این مهارت ها، مهارت های زندگی است. مهارت های زندگی روزمره، همچون لباس پوشیدن، مرتب کردن اتاق، کمک در انجام کارهای خانه، کمک در خرید، ظرف شستن و غیره. اگر به کودکان خود این مهارت ها را نیاموزیم، متاسفانه آن ها در بزرگسالی تبدیل به افرادی به هم ریخته، تن پرور، ناشی و شلخته خواهند شد. نوجوانان و بزرگسالانی که به قول معروف فقط از نطر قد و هیکل بزرگ شده اند ولی متاسفانه حتی نمیتوانند دفتر و کتابهای درسی یا لباس هایشان را پیدا کنند و از آشپزی فقط کار کردن با مایکروفر را بلد هستند.
بنابراین بسیار مهم است که در سالهای نخست کودکی شخصیت آن ها در یک روند طولانی و یک پروسه منظم و برنامه ریزی شده و پیگیر، نظم پذیر، ماهر و توانمند گردد. ما برای آن ها به صورت تخصصی، بنا به سن و درک و فهم و توانمندی های کودکان در هر گروه سنی، مسئولیت های کوچک و ساده فراهم کرده و کودک را با انجام آن کارها آشنا می کنیم.
سپس آن ها را نظارت مز کنیم تا متوجه شویم که تا چه حد می توانند آن کارها را انجام دهند و بعد، در حین انجام ان کار به ان ها امر و نهی نمی کنیم تا عزت نفس و اعتماد به نفس ان ها لطمه نخورده و کم کم و با تکرار و تمرین ضعف های خود را ارتقا دهند. در حوزه مهارت های زندگی روانی و احساسی هم آموزش های فوق العاده گسترده، مهم و سرنوشت ساز وجود دارد.
مهمترین و اصلی ترین آن ها مهارت شناخت احساسات مختلف و کنترل احساسات منفی می باشد که امروز به آن هوش هیجانی هم می گویند.
کودکان باید یاد بگیرند که هر احساس در وجود آن ها چه علائم و نشانه هایی دارد و در هنگام بروز هر احساس، چگونه خود را کنترل و ایم احساس را مدیریت کنند. همین یک اموزش و مهارت، کودکان ما را در بزرگسالی نسبت به ضربه های روحی و احساسی مقاوم و اگاه خواهد کرد. یکی دیگر از اموزش های مربوط به مهارت های زندگی، مهارت خودمراقبتی است که این روزها به ان اشاره های زیادی می شود. آموزش نه گفتن نیز یکی اززیرمجموعه های همین مهارت های زندگی می باشد. مهربانی با دیگران و کمک به دوستان و زیردستان نیز یکی از اموزش های مهارت های زندگی است. کودکی که یاد میگیرد تفاوتها را ببیند و به آنها احترام بگذارد، در بزرگسالی نیز ، به طرز فکرهای مختلف احترام خواهد گذاشت.
این درسی است که باید در کودکی درون وجود کودکان نهادینه شود.
یوگا:
آموزش حرکات یوگای هند، یکی از آموزش های قدیمی پژوهشکده اختر است که از سال ها قبل توسط سرکار خانم برخوردار، مدیر و موسس باشگاه بدنسازی فریما، برای کودکان آموزش داده می شد و اکنون چند سالی است که دختر ایشان خانم فریما فروهری این ورزش زیبای جسمی تعادلی تمرکزی را به کودکان میاموزند.
ورزش آرام یوگا برای حفظ تعادل و هماهنگی اعضای بدن و ذهن بسیار تا بسیار عالی و کاربردی است و تعداد زیادی از کودکان حتی پس از اتمام دوران مهدکودک یوگا را ادامه داده و به صورت حرفه ای پیگیری کرده و ادامه می دهند.
ورزش های پویا و هدفمند:
ورزش های پویا و مهارت های حرکتی ظریف و درشت؛ (تقویت ماهیچه ها، مغز، هوش، هماهنگی و تعادل)
فردریک ویلهلم فروبل (کسی که اولین مهدکودک را در جهان تاسیس کرد) معتقد بود که بازی، تمایل طبیعی کودک و اساسی ترین پایه برای رشد وی محسوب میشود.بنابراین بازی های مختلف بهترین راه برای ارائه مباحث آموزشی به آنها میباشد. کودکان باید در بازیهای آزاد یا هدفمند، سازمان یافته و هدایت شده، تمامی مطالب مورد نیاز را بیاموزند و هوش، ماهیچه ها و عصلات و سرعت عمل و دقت انها تقویت شده و روحیه تلاشگری و کارتیمی در آنان پرورش یابد… بازیهای مخصوص مهارت های حرکتی ظریف و درشت هم نمونه ای از فعالیتهای هیجان انگیز و بازیهای هدفمند در جهت تقویت عضلات ریز و درشت کودکان در سالهای مهدکودک است.
تقویت مهارت های حرکتی درشت و ظریف کودکان ، یکی از اصلی ترین وظایف مهدهای کودک و مربیان است.
امروزه با توجه به سبک زندگی آپارتمان نشینی، فعالیت کودکان کاهش یافته و زمان زیادی را صرف تماشای تلویزیون و بازیهای نشستنی میکنند و مهارتهای حرکتی آنها ضعیف شده است. اگر مهارتهای حرکتی تقویت نشود مشکلات بزرگی برای کودک ایجاد میشود.
برای مثال کودک مداد را نمیتواند به دست بگیرد و یا دکمه های لباسش را نمیتواند ببندد… بنابراین بسیار مهم است که این مهارتها در دوران مهدکودک تقویت شوند. بازیها و وسایل کمک آموزشی و اسباب بازیهای متفاوتی جهت تقویت این مهارتها وجود دارد.
مهارت های حرکتی درشت از این جهت که به کودکان اجازه حرکت به اطراف و بررسی هر چیزی که دوست دارند را میدهد در تقویت رشد شناختی و تقویت هوش آنان تاثیر دارد. همچنین مهارتهای حرکتی ظریف نیز به دلیل اینکه تمامی فعالیتهای روزانه به آن بستگی دارد اهمیت فراوانی دارد. مهدکودک جذابترین ، فعالترین، پرتحرکترین ، خلاق ترین و پرهیجان ترین دوران تحصیل هر انسان است.کودکان در این سن بسیار کنجکاو، فعال و یادگیرنده هستند.سنین مهدکودک زمان رشد، تحول و یادگیری سریع کودکان است.جسم و مغز آنان به سرعت روند رشد را طی میکند و تمام رفتار، تمام داده ها و آموزشهای محیط را همچون اسفنج به خود جذب میکند.کودکان نیاز به تحرک، فعالیتهای جسمی و تخلیه هیجانها دارند.
ورزشهای پویا و فعالیتهای هدفمند در پژوهشکده اختر یکی از فعالیتهای هرروزه کودکان و بصورت حرفه ای هفتگی میباشد.
در برنامه کلاسی گروههای سنی مختلف هفته ای دو روز ورزشهای هدفمند بصورت حرفه ای و تخصصی توسط مربیان کار میشود و جدا از این هر روز در ساعات مختلف و بین کلاسهای فوق برنامه، مربیان برای تمرکز کودکان و رفع خستگی جسمی و ذهنی، دو یا سه بار این فعالیتها را بصورت کوتاه و ساده و در حد استراحت مغزی با آنها انجام میدهند.
اینکار باعث تقویت تمرکز و توجه و یادگیری بهتر کودکان خواهد شد.
مهارتهای حرکتی با انجام ورزشهای هدفمند تقویت خواهد شد و این ورزشها به حرکت کامل بدن، تقویت عضلات درشت، هماهنگی چشم، مغز و بدن و تقویت تمرکز و دقت کودک خواهد شد.
فضاى مهدكودك و پژوهشكده ، به همت مربيان پرتلاش و پرانگيزه، مسئولين بخش ها كه در حوزه كودك بسيار آگاه هستند و همچنين كمك و همراهى كادر امور اجرائى پژوهشكده، سرشار از انرژى هاى مثبت، شادى، فعاليت هاى هيجان انگيز و پويايى است…
مربيان خلاق ما، با انواع بازى ها و فعاليت هاى مختلف ايستگاهى، آموزشى، فعاليت هاى هدفمند و وسايل و ابزار كمك آموزشى دستساز و خلاقانه خود، روى تقويت خلاقيت و ماهیچه ها، مغز و سرعت عمل و بیان و گفتار و همچنین حواس پنجگانه كودكان كار كرده و با عشق و حس و حال مثبت آنها را با هنر، زيبائى شناسى،ظرافت، مفاهيم ارزشمند زندگى، تحرك و مثبت نگرى آشنا مى كنند.
محيط شاد، مفرح و سرگرم كننده و همچنين ارتقا و پيشرفت مهارت هاى مختلف از جمله مهارتهاى زندگى، مهارتهاى اجتماعى، مهارتهاى جسمى و حركتى كودكان و جذب آن ها به محيط و كلاس و علاقه آن ها به آموختن، يادگيرى و كشف پديده هاى جديد را مديون تلاش و انگيزه مثبت مربيان و مسئولين بخش ها هستيم.
بازی های آوازی:
بازی های آوازی و ریتم دار باعث فعال شدن نیمکره سمت راست مغز ، قسمت احساسات و هنر و خلاقیت شده و به کودکان هیجان،انگیزه، خلاقیت و تمرکز میبخشد… کودکان عاشق بازی های حرکتی و فرم دار، ریتم و آواز هستند.
مربی خلاق و توانمند کسی است که از این عشق ، علاقه و گرایش کودکان در جهت آموزشهای بزرگ و مفاهیم سخت و پیچیده، استفاده کند. تکنیک های بازی های آوازی و ریتم دار، تا حدودی مربوط به مهارت های شناختی هستند.! حیطه های بسیاری در این آموزش مورد توجه قرار گرفته و در اثر این تمرینات رشد زیادی در آن ها حاصل میشود. این چهار حیطه عبارتند از: تمرکز، درک شنیداری و حواس پنجگانه، حافظه، عملکرد اجرایی.
مهارت در کنترل تمرکز از طریق بازی های ریتم دار و آوازی…
این روش از آموزش پایه ای موسیقی و آواها به کودکان، شامل تمرینات فعالِ موسیقایی است که در آن از بدیهه گویی ها و کارها و اجراهای موسیقی بدون برنامه ریزی قبلی، استفاده میشود. در این فعالیت ها، واکنش هایی متفاوت به هر یک از ابزارآلات موسیقی داده شده تا مغز را وادار به تحرك كند… در این آموزش و بازی همچنین، از تمرینات موسیقی برای تشخیص دادن عنصرهای مختلف صوت، مانند زمان، سرعت، کیفیت، زیر و بمی، الگو های ریتمیک و همچنین صداهای گفتاری استفاده میگردد. انواع احساس های مختلف مانند بینایی، لامسه و ورودی های حرکتی در حین انجام این بازی ها فعال بوده و استفاده میشوند. موسیقی برای رشد کودکان از اهمیت بسیاری برخوردار است و در دوران کودکی میتواند سرعت بخشیدن به رشد مغز و همچنین مهارت های کلامی و مهارت خواندن را افزایش دهد…
آواز و موسیقی نقش مهمی در فرهنگ ما ایفا میکند و ما از موسیقی برای رشد کودکان ، حتی برای آرام کردن و تسکین دادن کودکان استفاده میکنیم تا به وسیله آن عشق و شادی خود را بیان کرده و به تعامل برسیم. آگاهی از نحوه تاثیر موسیقی بر توسعه کودک و استفاده از آن در بازی های آوازی و ریتمیک و قصه گویی میتواند موجب شادی، هیجان، بهبود مهارت های بیانی،کلامی و مهارتهای اجتماعی کودکان در تمام سنین باشد.
بازی،آواز، نمایش و قصه، زندگی کودکان هستند و کودکان از طریق بازی، قصه، نمایش، ریتم و آواز نکته های زندگی را می آموزند…
موسیقی و سرودخوانی:
موسیقی اولین هنری است که انسان با آن آشنا میشود. اولین لالایی های مادرانه، اولین آواهای انسانی موسیقی ارزشمند است که کودک را به دنیای هنر پرتاب می کند.کودکان قبل از آنکه بتوانند کلمات و جملات را درست بگویند، می توانند ریتم موسیقی را تقلید کرده و فعالیت ذهنی و حرکتی انجام دهند. فعالیت موسیقی و شعرخوانی وسیله ای برای رشد فکر، ذهن و مخصوصا کلام و هماهنگی و تمرکز در کودکان است.
زمانی که کودکان در مهدکودک برای اولین بار با یکدیگر و با کمک مربی همخوانی می کنند، با دنیایی عجیب، دوست داشتنی و غیرمنتظره آشنا می شوند که می تواند زندگی آنها را متحول کرده و احساسی خوشایند در آنها ایجاد کند.
بسیاری از کودکان که هوش موسیقیایی بالایی دارند در این کلاس توانایی های بالایی از خود نشان می دهند که پرورش آن می تواند برای آینده آن ها فواید بسیاری حتی در زمینه رشته های غیر هنری داشته باشد.
نمایش مربیان و هنرهای نمایشی کودک:
این کلاس هم جهت سرگرمی کودکان بوده و هم برای بالا بردن دایره لغات و واژگان می باشد. وقتی که از کودکان می خواهیم تا از قالب تماشاچی خارج شده و یک نمایش دهنده تبدیل شوند چه معجزاتی رخ داده و چه رشد و پیشرفتی می کنند؟ زمانی که کودکان در گروه های ۳ و ۴ نفره آماده می شوند تا برای دوستانشان نمایش اجرا کنند، در این روند، از مرحله تفکر به خلق داستان تا مرحله تمرین و سپس اجرای نمایش، اتفاقات فوق العاده ای رخ می دهد.
از جمله اینکه کودک ناگهان از قالب تماشاچی بی توجه، بی حوصله و سربه هوا که هیچ مسئولیت عجیب و سختی نداشت بیرون آمده و ناگهان باید مسئولیت مهم و متفکرانه ای را انتخاب کرده و کار مهم و بزرگی را انجام دهد.
این فرایند معجزه می کند و مربی می تواند شاهد لحظه به لحظه این معجزه زیبا باشد.
بهترین راه یاد گرفتن، یاد دادن است.
وقتی کودکان ۵ ساله و ۶ ساله ، برای دوستانشان نقشی را ایفا می کنند و در مورد یک مفهوم اخلاقی می گویند، خودشان نیز بهتر متوجه آن مفهوم شده و میاموزند.
تقویت اعتماد به نفس و رفع کمرویی در کودکان، قدرت تصور و تخیل، خلاقیت، خلق نمایش، داستان پردازی و مهارت های تفکر و حل مسئله و مهم تر از همه، انجام یک کار تیمی و گروهی از دستاوردهای نمایش خلاق کودک میباشد.
مراقبه و تمرکز:
اگر به کودکان مراقبه یاد بدهیم می توانیم خشونت را در نسل های بعدی انسانها، کاملا از بین ببریم. دالایی لاما
مراقبه هدیه ای ارزشمند به کودکانمان است…
این رویای هر پدر و مادری است که فرزندش در صلح و آرامش زندگی کرده و بتواند در سلامتی کامل ، همراه با شادی، خوشبختی و احساس رضایت از زندگی و محیط و اطرافیان رشد کرده و به موفقیت برسد… مراقبه برای کودکان نسل امروز یکی از مهمترین مهارتها و ابزار و تجهیزات زندگی در عصر ارتباطات و تکنولوژی و بسیار تا بسیار مهم است…
کودکان همانطور که فکر کردن را میاموزند باید شیوه ای فکر نکردن را نیز بیاموزند و ما موظفیم در کنار اندیشیدن به آنها چگونه نیاندیشیدن را نیز بیاموزیم تا ذهن پاکشان به مرور به انباری از افکار مغشوش و آزاردهنده تبدیل نشود.
استخر:
استخر آموزشی شنای کودکان و سونای خشک و سونای بخار والدین، با امکانات زیبا و نورپردازی رویایی، در پژوهشکده اختر واقع گردیده و از نظر رعایت نکات ایمنی و بهداشتی تمامی موارد و استانداردهای مربوط به استخر های عمومی از نظر سیستم تصفیه آب شامل کُلُرزنی روزانه و به موقع، تخلیه آب هفتگی ، جاروکشی ، گند زدایی وضد عفونی در آن لحاظ گردیده است. استخر اختر زیر نظر سازمان تربیت بدنی می باشد و مرتبا مورد بازدید کارشناسی قرار می گیرد. ازنخستین سال تاسیس ۱۳۷۳ تاکنون تعدادی از کودکان دختر و پسر که شنا را از اینجا فرا گرفته اند. در تیم های ورزشی استانی و چندین نفر در مسابقات خارج ازاستان شرکت و موفق به دریافت مدال گردیده اند .آموزش شنا زیرنظر مربیان دارای مجوز از سازمان بصورتی پیگیر مدنظر دارد.
استخر شنای مهدکودک اختر به گونه ای طراحی گردیده است که در تمامی فصول سال قابل استفاده است. در فصل سرد علاوه بر گرمی آب استخر ، فضای داخلی نیز از سیستم گرمایش مطبوع بهره مند میباشد.همچنین پس از خروج کودکان کار خشک شدن مو ، تعویض لباس و خروج ایمن کودکان ازاستخر توسط پرسنل حاضر در آنجا انجام می گیرد.
پارک بازی (مرکز خلاقیت)
آموزش و بازی حق کودکان است. مجموعه وسایل بازی های گام نو از جمله تجهیزات پرورشی می باشد که سبب رشد و گسترش مهارتهای جسمی ، شناختی و اجتماعی کودکان می گردد. این وسایل به منظور پرورش حسی – حرکتی کودکان ساخته شده و با استانداردهای بین المللی انطباق کامل دارد ، همچنین بنا به توصیه بنیاد کودکان سازمان ملل متحد یونیسف ( UNITED NATION CHILDRENS FUND ) طراحی و اجرا گردیده است تجهیزات گام نو علاوه بر طراحی زیبا و رنگ های شاد و متنوعی که دارد به جنبه های جسمی کودکان به نحوی توجه نموده که دارای ایمنی کافی همراه با رعایت کامل
ابعاد ، تناسب و آناتومی کودکان می باشد. گام نو تلاش دارد تا کودکان را جهت دستیابی به اهداف زیر یاری نماید:
ایجاد شادی ، نشاط و احساس رضایتمندی در کودکان پرورش مهارتهای حسی – حرکتی
گسترش مهارت استفاده از اندامهای مختلف بدن ( پا ، دست و …)
ایجاد روحیه همکاری و همیاری و انعطاف پذیری
تلاش برای یافتن راه های گوناگون جهت رسیدن به هدف
پرورش اعتماد به نفس وخود باوری در کودکان
پرورش مهارتهای بین فردی و اجتماعی
بالا بردن دقت و تمرکز و سرعت عمل
درک بهتر قوانین و رعایت نوبت
غلبه بر ترس و یادگیری از طریق مشاهده
برگزاری جشن ها و مراسم ها
جشن روز افتتاح و اول مهر ماه، جشن روز جهانی کودک، جشن و مراسم شب یلدا و خداحافظی با پاییز، جشن چهارشنبه سوری، جشن نوروز، جشن شاد دلقک ها، جشن شاد رنگ ها، جشن آب و آب بازی، جشن شهر کرمان و سنتها و سوغاتی های شهر کرمان، جشن سیزده بدر، جشن آموزشی و جشن پایان سال و فارغ التحصیلی